(TGĐA) – Doanh thu hơn 1 tỷ USD của siêu phẩm Skyfall – được coi là thành trì khẳng định đế chế Hollywood không thể sụp đổ trong bối cảnh kinh tế suy thoái và chính trị bất an – đã góp phần tiết lộ một sự thật về kinh đô điện ảnh thế giới hiện nay: Hollywood đang sống nhờ vào thị trường nước ngoài. Bằng chứng cho thấy, tại quê nhà của mình, Skyfall chỉ kiếm được 1/3 số tiền trong 1tỷ USD tổng thu đó. Nhiều người đặt câu hỏi: Người Mỹ nổi tiếng khôn ngoan và thực dụng đã rất sáng suốt khi đẩy quả bóng ra khỏi chân và điều khiển nó từ xa?
Với Avatar , kỷ nguyên 3D mới thức sự bắt đầu
Bài toán mới, công thức cũ
Năm ngoái, Hollywood đã có một năm lãi bội với con số 10,8 tỷ USD, chủ yếu là nguồn thu từ nước ngoài. Sự chênh lệch về doanh thu ở nước ngoài so với con số thu thực tế từ thị trường nước Mỹ đặt ra vấn đề: Có phải dân Mỹ đã chán xem phim? Hay họ thấy phim ảnh không còn thực tế? The Hunger Games thu được 686,5 triệu USD ở nước ngoài nhưng chỉ thu về vẻn vẹn 278,5 triệu USD trong nước, The Hobbit – A Unexpected Journey thu về 1 tỷ USD nhưng chỉ đạt 700 triệu USD trong nước, The Dark Knight Rises thu được 1,08 tỷ USD chỉ đạt 632,9 triệu USD trong nước, The Avengers chỉ đạt 888,4 triệu USD trong nước. Thậm chí, những quả bom nhỏ hơn, cũng thu lợi nhuận từ nước ngoài là chủ yếu. Journey 2: The Mysterious Island kiếm được 222 triệu USD ở nước ngoài, trong khi chật vật kiếm 100 triệu USD trong nước. Phim làm lại Total Recall kiếm được 58,9 triệu USD trong nước, còn thị trường nước ngoài, doanh thu nhiều hơn gấp 3 lần. Bom xịt của Tom Cruise là Jack Reacher kiếm được 79,7 triệu USD nhưng khi ra nước ngoài, lại kiếm được 136,5 triệu USD. Battleship kiếm được chỉ 65 triệu USD ở Mỹ nhưng khi ra nước ngoài đã thu về 303 triệu USD. Tiếp tục đối phó với nguy cơ ế ẩm trong mùa hè năm nay, Hollywood hy vọng với công thức cũ mà họ áp dụng, lịch sử doanh thu triệu USD có thể sẽ được lặp lại với các con át chủ bài.
Với việc các doanh thu phòng vé nước ngoài đóng vai trò là bước đệm cho các bộ phim giải trí Mỹ. Nó khích lệ các hãng phim Hollywood dốc vốn cho canh bạc lớn là những bộ phim kinh phí cao. Và dù điện ảnh không hoàn thành nhiệm vụ trên sân nhà thì nó vẫn luôn có cơ hội từ những khách hàng quốc tế. Nhưng cũng không nên hy vọng số tiền kiếm được ở nước ngoài sẽ cứu bộ phim khỏi thất bại.
Các phòng vé ở nước ngoài tuy đã mang lại lợi nhuận cho các dự án thất bại như Battleship và John Carter nhưng cả hai phim này cũng khiến các hãng phim mất hàng triệu USD cho chi phí quản lý, in ấn và quảng cáo, Jeff Gomez, Giám đốc điều hành của Starlight Runner Entertainment cho biết.
Điều gì lý giải cho cơn sốt phim Hollywood tại nước ngoài ?
Không thể phủ nhận một thực tế, cả thế giới đang xem phim Mỹ. Cả thế giới luôn yêu thích các tác phẩm nổi tiếng của Hollywood, bất kể đó là đề tài gì, thể loại nào. Xem phim Mỹ đã trở thành một thói quen của mọi người. Và cũng chính vì thành thói quen nên yếu tố cực hay hoặc hay vừa vừa của các bộ phim mới ra lò đã không còn là vấn đề quan trọng nữa. Hai thị trường quan trọng là Nga và Trung Quốc đã mở cửa rộng hơn đối với các sản phẩm của Hollywood. Cả hai quốc gia có ngành công nghiệp giải trí phát triển và phim Mỹ cũng thống lĩnh ở đó.
Trong nhiều năm qua, có 5 bộ phim Mỹ đã đạt mức 50 triệu USD tại thị trường Trung Quốc trong khi có 9 bộ phim khác vượt mốc 25 triệu USD. Năm ngoái, Trung Quốc qua mặt Nhật Bản để trở thành thị trường ăn khách thứ hai trên thế giới. Theo tính toán, với đà tăng trưởng như hiện nay, tới năm 2020, quốc gia đông dân nhất thế giới này cũng sẽ vượt Mỹ trở thành thị trường làm phim lớn nhất trên thế giới.
Chủ tịch phân phối toàn cầu của Sony Picture, Rory Bruer cho biết lý do khiến phim Mỹ ăn khách hơn ở thị trường nước ngoài chính là vì câu chuyện phim: “Nếu bạn để ý các câu chuyện mà chúng tôi đã kể, giống như The Amazing Spider Man , những sự việc, hình ảnh đó đều mang ý nghĩa đối với mọi người trên khắp hành tinh. Nó không chỉ riêng là của nước Mỹ mà liên quan đến mọi người”.
3D và IMAX góp phần tăng doanh thu
Gomez nói rằng, có một lý do khác khiến cho doanh thu phòng vé nước ngoài tăng đột phá là bởi vì sự phát triển mạnh mẽ của 3D và IMAX trong những năm gần đây.
Một trong những tác nhân chính tạo doanh thu cao cho các bộ phim ở thị trường nước ngoài là các bộ phim đó đều có định dạng 3D với số lượng lớn hơn nhiều so với các bản chiếu ở Mỹ. Cảnh hành động và đại cảnh đã luôn luôn có sức hấp dẫn với khán giả quốc tế 3D và IMAX là các tác nhân trực tiếp khiến cho khán giả yêu thích và như một vòng tròn khép kín. Phim hoành tráng có định dạng 3D tiếp tục ra đời và trở nên phổ biến.
Có 3 dấu hiệu cho thấy, phim 3D vẫn là hướng đi trong tương lai của điện ảnh.
Khi bộ phim Avatar của đạo diễn James Cameron ra mắt khán giả vào năm 2009, nó được xem là dấu mốc ghi nhận thành tựu của cuộc cách mạng 3D. Tuy nhiên, một vài người cho rằng 3D chỉ là yếu tố nhất thời và nó sẽ mau chóng hạ nhiệt với tốc độ nhanh như khi đến. Đó không phải là một cách lấy tiền dễ dàng hay là mánh lới của các hãng phim. Và chúng ta cũng phải hiểu vấn đề rằng, vé 3D bán rất đắt. Trong khi giá vé trung bình của một phim 2D thông thường cao nhất là 8.12 USD ở Mỹ thì bạn phải bỏ ra từ 10 đến 18.50 USD (giá vé ở Union Square, New York) cho một vé xem phim 3D. Và như thế, nếu phải bỏ ra quá nhiều tiền để xem phim, bạn phải tìm lý do để chứng tỏ số tiền mình bỏ ra là xứng đáng. Còn nếu xem phim 2D chuyển đổi thành 3D, đôi khi bạn cảm thấy nó không bõ với đồng tiền mà bạn bỏ ra. Tuy vậy, dù thích hay không thích, 3D vẫn là lựa chọn hàng đầu cho các dự án phim, nhất là các dự án phim mới như phim của Peter Jackson chẳng hạn. Và khi bạn nghiên cứu các con số, sẽ thấy 3 điều hiển nhiên.
1. Màn hình chiếu phim 3D đã tăng với số lượng lớn : Sau khi Avatar công chiếu vào năm 2009, số lượng màn hình dành để chiếu phim 3D đã tăng trên khắp thế giới. Cụ thể như sau (Năm/chiếc):
2005 : 98 2006 : 258 2007 : 1,300 2008: 3,800 2009 : 9,000 2010 : 16,000 2011: 36,000 2012 : 43,000
Có thể thấy tốc độ tăng trưởng các phòng chiếu 3D đã tăng rất nhanh sau bộ phim Avatar.
Năm 2005, ở Mỹ chỉ có khoảng 4 bộ phim được sản xuất ở định dạng 3D là: Aliens of the Deep , The Adventures of Sharkboy and Lavagirl , Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D và Chicken Little . Và chỉ có duy nhất phim Chicken Little của hãng Disney kiếm được hơn 70 triệu USD trên toàn thế giới. Không lâu sau đó, Avatar trở thành bộ phim có doanh thu cao nhất và mọi người bừng tỉnh, ào ào đến với các phòng chiếu phim có thêm chiếc kính đen kỳ diệu.
Cho tới năm 2010, số lượng màn hình chiếu phim 3D được lắp đặt đã tăng gấp đôi, từ 16,339 chiếc lên tới 36, 242 chiếc. Cùng với đó là có ít nhất 30 bộ phim được giới thiệu ở định dạng 3D đóng góp vào 20% doanh thu phòng vé của năm đó.
2. Phim 3D được trình chiếu nhiều hơn mỗi năm
Năm 2013, có 39 bộ phim sẽ được công chiếu cho khán giả ở định dạng 3D. Đây là một bằng chứng cho thấy phim 3D đã tạo cơn lốc tại các rạp so với năm 2005. Con số cụ thể (Năm/số phim) như sau:
2005: 4 2006: 7 2007: 7 2008: 8 2009: 20 2010: 30 2011: 38 2012: 38
3. Điều quan trọng nhất là các phim 3D thực sự hái ra tiền
Skyfall – tập phim mới nhất về điệp viên 007 cán mốc 1 tỷ USD
Chín trong số các bộ phim có doanh thu cao nhất trong năm 2012 là phim 3D. Trong đó The Avengers đứng đầu danh sách, kiếm được nhiều tiền nhất với 1,5 tỷ USD từ các màn hình chiếu ở định dạng 3D. Tiếp đến là The Hobbit và The Amazing Spider-Man . Cũng nhờ 9 trong số 15 phim 3D có doanh thu cao nhất nên số tiền mà phim ảnh kiếm được trong năm qua tăng 10, 8 triệu USD trên toàn thế giới.
Jeff Gomez, giám đốc điều hành của Starlight Runner Entertainment, chia sẻ một thực tế quan trọng khác về 3D – đó là nguồn thu từ thị trường quốc tế. “Điều quan trọng chúng ta cần phải nhớ là 3D đem lại nguồn thu quan trọng ở thị trường nước ngoài cho các hãng phim. Do đó các hãng phim chắc chắn sẽ không từ bỏ nguồn lợi nhuận này trong một sớm một chiều”.
Vào năm 2010, doanh thu phòng vé của 3D ở nước ngoài là 3,9 tỷ USD. Còn trong năm 2012 vừa qua, 8 trong số 9 bộ phim 3D có doanh thu cao đều ăn khách hơn khi công chiếu ở bên ngoài nước Mỹ. Cụ thể như sau (phim/doanh thu trong nước/doanh thu ở nước ngoài):
The Avengers /623,4 triệu USD/888,4 triệu USD
Ice Age: Continental Drift /161,2 triệu USD/714 triệu USD
The Hobbit /266,7 triệu USD/562,8 triệu USD
Madagascar 3 /216,4 triệu USD/525,7 triệu USD
The Amazing Spider Man /262 triệu USD/490,2 triệu USD
Men in Black 3 /179 triệu USD/445 triệu USD
Brave /237,3 triệu USD/298,1 triệu USD
Prometheus /126,5 triệu USD/276 triệu USD
The Lorax /214 triệu USD/134,8 triệu USD
Trang web The Wrap cho rằng các con số này chưa chắc đúng vì đó chỉ là tổng doanh thu của các phim chưa chưa khẳng định là lợi nhuận đến chủ yếu là do định dạng 3D của mỗi phim vì các phim được công chiếu ở hai định dạng 2D và 3D. The Wrap cũng chỉ ra, tuy doanh thu phim 3D có suy giảm từ năm 2010 nhưng với hầu hết các phim có định dạng này thì doanh thu của nó tăng ít nhất 50 % trong tuần đầu tiên công chiếu. Đó là một con số đáng kể.
52 phần trăm lượng vé của The Avengers được bán trong thời gian thu nhuận khổng lồ (tuần công chiếu đầu tiên) đến từ các phòng chiếu 3D.
Và bộ phim 3D đầu tiên của năm 2013, Texas Chainsaw gây ngạc nhiên cho cả nhà phê bình và những người làm ra nó khi kiếm được 21,7 triệu USD trong tuần công chiếu đầu tiên.
Các nhà làm phim và các hãng phim đã bắt đầu cẩn thận hơn về quá trình chuyển đổi 3D và dùng định dạng 3D cho các mục đích phù phiếm hoặc những bộ phim không mang tính sự kiện, Gomez nói. Theo ông gợi ý thì các hãng phim nên tùy thuộc vào ngân sách và sự sáng tạo, để quyết định làm phim ở định dạng nào, còn nếu thực sự muốn làm 3D thì hãy làm nó ở dạng nguyên bản, để có được một bộ phim chất lượng như Avatar.
Mỹ Linh
|